Với giá trị 200 đến 300 triệu đồng mỗi ha, nhiều nông dân miền Trung có tiền tỷ sau 10 năm kiên trì trồng rừng gỗ lớn.
Ở tuổi 64, ông Lê Biên Hòa, trú thôn Kinh Môn, xã Trung Sơn, Gio Linh (Quảng Trị) bước đi nhanh nhẹn trong cánh rừng gỗ lớn của gia đình. Đây là khu rừng trồng cây keo với chu kỳ trên 10 năm và được chứng nhận đảm bảo tiêu chí về phát triển bền vững (FSC).
Gia đình ông Hòa hiện sở hữu 10 ha rừng FSC với giá trị khoảng 210 triệu đồng mỗi ha. Những năm 1990, ông Hòa trồng rừng keo tràm với mục tiêu phủ xanh đất trồng đồi trọc theo kêu gọi của Nhà nước. Lúc đó chu kỳ trồng rừng là 5 năm thu hoạch một lần, thu về khoảng 70 triệu đồng mỗi ha. Với mức thu nhập khiêm tốn này, đã có lúc ông Hòa nghĩ đến việc bỏ nghề trồng rừng.
Năm 2007, ông Hòa được một doanh nghiệp giới thiệu tham gia trồng rừng bền vững. Ông thấy hiệu quả kinh tế cao nên chuyển dần diện tích rừng của gia đình sang trồng theo tiêu chuẩn FSC. Lúc này Việt Nam chưa có rừng FSC nên các nhà xuất khẩu đồ gỗ phải mua gỗ nguyên liệu của nước ngoài. “Các công ty nói tôi cứ trồng đi, nếu đạt chứng chỉ sẽ thu mua cao hơn 20 USD mỗi m3, nên tôi thuyết phục thêm được 4 hộ dân khác cùng tham gia”, ông Hòa cho hay.
Một hộ dân trong khu rừng trồng theo chứng chỉ FSC ở Quảng Trị. Ảnh: Hoàng Táo.
Trồng rừng gỗ lớn đòi hỏi nông dân đầu tư 8 đến 10 năm mới thu hoạch, thời gian tăng gấp đôi so với trồng rừng bình thường, đi liền là hiệu quả kinh tế tăng gấp đôi. Tuy nhiên ông Hòa cho hay người dân ở miền núi thường khó khăn về kinh tế, “chạy ăn từng bữa”, nên họ không đủ khả năng duy trì kinh tế gia đình trên dưới 10 năm. Đa số hộ dân trồng rừng muốn “ăn non”, nghĩa là trồng được 4 đến 5 năm là thu hoạch.
Ngoài ra, nhiều gia đình ngại thay đổi tập quán sản xuất, vì trồng rừng gỗ lớn theo mô hình FSC sẽ khó khăn, phức tạp hơn trồng rừng truyền thống.
Theo ông Hòa, muốn trồng rừng FSC, người nông dân phải có kế hoạch dài hạn, mỗi năm triển khai một bước chăm sóc rừng cụ thể và phải được nghiệm thu, đánh giá. Sau một năm, nông dân vào rừng vun gốc, năm thứ hai phát thực bì, các năm sau cắt dây leo, để thực bì phát triển tự nhiên tạo độ ẩm cho đất.
Sau 5 năm, rừng được tỉa thưa, chỉ để lại 1.000 cây mỗi ha. Số cây cắt đi bán sẽ giúp nông dân thu hồi được vốn đầu tư ban đầu. Với rừng chu kỳ 10 năm, đến năm thứ 7 cắt tiếp 200 cây nhỏ trong số 1.000 cây mỗi ha.
“Trồng rừng FSC không đốt thực bì, lá cây khô, không san ủi khi trồng mới, để thuận theo tự nhiên, giữ thảm thực bì, cân đối hệ sinh thái. Đến năm thứ 10, thực bì cao quá đầu người, phải thuê người phát sạch trước khi khai thác cây”, ông Hòa nói.
